کتاب حاضر، جلد اول از این مجموعه است که در آن به بحث در تاریخ اجتماعی و آثار تاریخی کرمان پرداخته شده است. در این جلد مؤلف به بحث و توضیح درباره پیشینه تاریخی و جنبه‌هایی از تاریخ اجتماعی کرمان پرداخته و عقیده دارد که این موضوعات ریشه‌های اصلی و در حقیقت عوامل زیربنای ایجاد بناها و آثار تاریخی به شمار می‌آیند. «عشایر و قبایل»، «دنیای دین»، «روز بازار تاریخ»، «آب‌وخاک کرمان»، «کرمان در صحنه رقابت‌ها» عنوان‌های پنج بخش اصلی این کتاب هستند.