«شاه در شطرنج رندان»، مجموعه‌ای از مقالات «سعید حجاریان» است که طیف وسیعی از موضوعات را دربرمی‌گیرد و محدود به یک موضوع نیست. اگرچه سعید حجاریان را «نظریه‌پرداز اصلاحات» می‌نامند، اما بیشتر کتاب درباره موضوعات عمومی مانند دولت، جامعه‌شناسی سیاسی، مسائل دموکراسی و توسعه در ایران است. وی با بررسی اصلاح‌طلبی و مشروطه‌طلبی، ساختار هر دوی آن‌ها را در کنار آسیب‌پذیری‌هایشان بررسی می‌کند و در مسیر تحلیل جامعه سیاسی، جناح‌بندی‌های سیاسی اپوزیسیون در ایران معاصر را در کنار آزمایش روشنفکری دینی، تشریح می‌کند. سعید حجاریان در باب انواع دولت، یک تاریخچه از این مبحث ارائه كرده و ماهیت دولت مدرن را آشکار می‌کند و سپس برای باز کردن مسئله دموکراسی، منشأ و انواع آن را تحلیل می‌كند. توسعه و تأملات سیاسی نیز در «شاه در شطرنج رندان»، مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس به تشریح همه‌جانبه‌ی صلح‌طلبی می‌رسد. سعید حجاریان، مقالاتی در باب تحلیل افراد نیز ارائه کرده که در آن از مصدق و بازرگان گرفته تا خاتمی، جز‌به‌جز «مسائل دموکراسی و توسعه در ایران» را شرح می‌دهد.