در این کتاب تاریخ ایران در دوره ساسانی با اشاره به جنبه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، تجاری و دینی بازگو شده، طی آن مولف کوشیده است تصویری از تمدن ایرانیان در آن روزگار به دست دهد. کتاب ذیل شش گفتار با این عناوین تدوین شده است: 1- “طبقات مردم” با موضوعاتی از این قبیل: گروه مردم، شاه و دربار، خاندان‌های کشور، سپاه، روحانیان و آموزگاران، طرز اداره مملکت، مالیه، عدلیه، خانواده و مالکیت، صناعت و تجارت، اختصاصات تمدن ساسانی، 2- “مذاهب ایران در زمان ساسانیان” که شامل مباحثی از این دست است: دین زرتشت، مانی، مزدک، مذاهب بیگانه در ایران، جنبش‌های سالیانه در زمان ساسانیان، هجرت ایرانیان به هندوستان و چین، آئین زردشت. 3- سنگتراش، نقاشی و…. 4- “ماخذ داستان‌های ملی” 5- “برتری‌های تمدن ساسانیان” شامل موضوعاتی نظیر: حدود مرزهای ایران، تجمل‌های شاهنشاهان، سکه‌های ساسانی، نفوذ صنایع ساسانی در صنایع دیگر، چلیپای ترسایان در ایران، القاب در دوره ساسانیان. 6- “سازمان اداری و مالیاتی ایران” که طی آن مباحثی از این قبیل به چشم می‌خورد: دولت متحد، زبان‌های رسمی، خراج نقدی و جنسی سرزمین سواد، وضع سرزمین سواد در اواخر دوره ساسانی، پول ایران در زمان ساسانیان. این مطالب با فهرست اعلام به پایان می‌رسد.