کتاب حاضر درباره برخورد میان فلاسفه، اهل عرفان، تصوف و جریانات فکری میان آنها فراهم آمده است” .قلمرو فلسفه”، “حریم عرفان”، “تقسیم‌بندی در عالم عرفان”، “تصوف از طریق تامل و تفکر”، “ابن سینا و عرفان”، “نشانه‌های عرفان در آثار ابوالحسن عامری و ابو حیان توحیدی”، “حکیم عمر خیام و مسئله واحد و کثیر”، “عقل و ابداع “و “شعر و شعور در آثار ناصرخسرو “از مباحث این کتاب هستند .نویسنده پس از مقدمه‌ای در باب تاریخچه تعاملات و تضادهای میان عقل و عشق خاطر نشان می‌کند” :به همان اندازه که عشق انسانی است، عقل نیز انسانی شناخته می‌شود .هیچ موجودی غیر از انسان عاقل نیست چنان که هیچ موجودی غیر انسان نیز عاشق به شمار نمی‌آید .خصلت اصلی عشق این است که جز به معشوق نمی‌نگرد و برای غیر معشوق جایگاهی قائل نیست، عقل نیز از همین خصلت برخوردار است و به غیر معقول نمی‌اندیشد .آن چه در حوزه ادراک عقل قرار می‌گیرد، معقول است و معقول همواره با عاقل متحد شناخته می‌شوند .عقل از آن چنان توانی برخوردار است که می‌تواند همه چیز را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و جایگاه آن را معین نماید .در این عمل عقل، معقول از غیر معقول ممتاز گشته و آن چه معقول نیست از درجه اعتبار ساقط می‌گردد .عشق نیز همه چیز را می‌سوزاند و جز معشوق چیز دیگری باقی نمی‌گذارد .بنابراین به همان نحو که عشق چشم دیدن غیر معشوق را ندارد، عقل نیز برای امر غیر معقول هیچ گونه اعتباری قائل نیست و آن در حیطه خود وارد نمی‌سازد .”