در این کتاب که برای دانشجویان رشته ی تاریخ در مقطع کارشناسی تدوین شده، نخست، اوضاع جغرافیایی، اقتصادی، و اجتماعی شهر “دیلم” و چگونگی ورود اسلام به این سرزمین، بررسی شده و حکومت های محلی آن معرفی می گردد. سپس حکومت های “آل زیار” ـ که از نظر اعتقاد و وابستگی به فرهنگ و ادب ایران در جایگاه ویژه ای قرار دارد ـ به طور مختصر معرفی می گردد. هم چنین تاریخ سیاسی “آل بویه” در سه مرحله ی شکل گیری و دست یابی به قدرت، اعتلا، و سرانجام انحطاط آنان بررسی می شود. وضع خلفای عباسی در این دوره و رابطه ی خاندان بویه با آنان ـ که در حقیقت دوران ضعف خلافت عباسی و تسلط حکومتی ایرانی و شیعه مذهب بر آنان است ـ بازگو می گردد. افزون بر این، تشکیلات اداری، فرهنگ و تمدن، و اقتصاد دوره ی “آل بویه” بررسی شده و رهاوردهای سیاسی، نظامی، دیوانی، علم و ادب، مذهب، و اقتصاد این دوره بیان می شود. در کتاب عنوان شده است: “دیلمیان از دیرباز در تاریخ ایران به علت برخورداری از شجاعت و مهارت های جنگی سرآمد بودند. آنان در قرن سوم و چهارم هجری توانستند بر مسند قدرت حکومتی ایران و اسلام دست یابند. کارآمدی آنان در بخش نظام، موجب تسلط بر قلمرو وسیعی گردید. حکومت آنان، حکومت آل بویه، نقطه ی عطف سیاسی در روابط ایران و بغداد محسوب می شود… آل بویه در تاریخ ایران دوره ی اسلامی از چند لحاظ حائز اهمیت است. تلاش آنان در جهت بازیابی فرهنگ ایرانی و اشاعه ی هویت فرهنگی ایرانیان، امتیاز خاص آل بویه بود… سرزمین دیلم به لحاظ صعب العبور بودن و آب و هوای خاص در مقایسه با دیگر مناطق ایران، کم تر دستخوش تهاجم بیگانگان و تغییر و تحول قرار گرفت و به همین علت از نظر حفظ آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی بکرتر از دیگر مناطق بود…. آن ها در صدد تلفیق ملیت ایرانی با دیانت اسلامی، از نوع شیعی، بودند…. حضور اندیشمندان و بزرگان علم و ادب در تصدی امور حکومتی، فارغ از وابستگی نسبی و مذهبی، از رهاوردهای دیگر این خاندان است که نشانه ی تساهل و تسامح مذهبی آل بویه و عامل رشد و گسترش اندیشه های فعال و خلاق بود”.