یکی از جرائم رایج علیه میراث فرهنگی و آثار باستانی حفاری و کاوش غیر مجاز در محوطه های تاریخی باستانی به قصد به دست آوردن اموال تاریخی و فرهنگی است که امروزه با تولید و ساخت وسایل و ابزار فلزیاب و گنج یاب ارتکاب این عمل برای عاملان آن از سرعت، دقت و وسعت فوق العاده ای برخوردار شده است. این جرم باعث ورود آسیب و ایجاد تخریب در محوطه های تاریخی شده و گاه آثار جبران ناپذیری را به بار می آورد. در بخش اول پایان نامه حاضر سیاست جنایی ایران در قبال جرم حفاری و کاوش تحت عنوان سیاست جنایی قضایی اجرایی و مشارکتی مورد بررسی قرار گرفته است. و در بخش دوم آن راهکارهایی تحت عنوان راهکارهای کیفری و غیر کیفری برای پیشگیری از بزه مذکور ارائه شده است.