«روزگار نخست»، مجموعه ای است فراهم آمده از هفت گفتار پیرامون دیباچه شاهنامه که رشته ای آشکار و پنهان این جستارها را به هم پیوند می دهد. مطالب کتاب که جلوه گاه اندیشه و باورهای شخص فردوسی است برخلاف کوتاهی اش دربردارنده نکته های مهم و مغفول مانده ای است که این اثر در صدد آشکار نمودن بخشی از آن بوده است. بنابراین ضمن ارائه تغییرهای تازه از برخی ابیات دیباچه، کوشش پژوهنده بر آن بوده تا به گونه ای تلافی فرهنگ کهن ایرانی و فرهنگ شیمی – اسلامی را در آن آشکار کند و حتی پرداختن به اندیشه های زروانی در یکی از مقالات را نیز باید در همین راستا تعبیر نمود. از این گذشته، شرح علاقه فردوسی به «ابومنصور محمدابن عبدالرزاق» نیز ناظر به هویت جراحت یافته ی انسان ایرانی است. انسانی که شکوه حکومت پارتی را جست وجو می کند؛ شیوه حکمرانی ای که روبه آزادی خواهی، آزاداندیشی و استبدادگریزی بود.