دوران کوتاه اما پر فروغ حکومت امام علی(ع) را شاید بتوان به عنوان الگوی اداره جامعه و حکومت اسلامی در ابعاد گوناگون از جمله رابطه حاکمیت با مردم، رابطه ارکان مختلف حکومت و حقوق مردم در حکومت اسلامی معرفی کرد. اثر حاضر که در دو بخش آماده شده، بر آن است تا با استفاده از آن چه از بیانات مولای متقیان تحت عنوان نهج البلاغه گردآوری شده، تفسیری از حکومت و سیاست در اسلام بر اساس بیانات ایشان ارائه کند و پس از آن در بخش دوم، از سیره عملی آن امام بزرگوار استفاده کرده و از مصادیق رفتار ایشان، الگوی رفتاری در حکومت اسلامی را به شکلی ملموس تر ارائه کند.