در کتاب حاضر بیان می شود که به پیرامون خود که می نگریم، نخستین چیزی که جلب توجه می کند اندیشة جهانی است آکنده از تاریخِ مثله مثله یا تحریف شده و مالامال از اساطیر تاریخی که، با همة دوری از واقعیت های گذشته، در وضعیت کنونی ما بی تأثیر نیست. باید پذیرفت که نقش اجتماعی تاریخ در خدمت به بشر همسانِ حافظه است که فرد بدون آن در برابر مخاطرات هستی خویش چندان تابِ مقاومت ندارد؛ و در این میان وظیفة مورخ که به حق بازتاب دهندة امور واقع است، در مواردی نتایجی را تلقین می کند که مخاطرات زیادی در پی دارد. چنین مورخی تفسیرش از وقایع مبتنی بر نتایج شخصی است و تاریخ را در هیئت اسطوره جعل می کند. ویژگی عجیب اسطوره این است که پندار خود را جانشین اندیشة راستین می کند. اما چرا و چگونه مورخی سودای جعل تاریخ به سرش می زند؟ مورخی که غلام حلقه به گوش واقعیت ها نیست و تفسیرش از امور واقع متقن و علمی است، چه می کند؟ چرا کنش و واکنش مورخ و امور واقع، یا به تعبیری، تقابل حال و گذشته بی پایان است؟ این کتاب با تأمل دربارة چنین پرسش هایی بینش تاریخی ما را گسترش داده و ژرفا می بخشد.