در اثر تطور و دگرگونی در اجتماع پیدا شده – که در قدیم یا اصلاً نبوده یا کم بوده و یا به شکل جدید نبوده است – و با پیدایش علوم مختلفی چون روانشناسی و جامعه شناسی، می توان هم تاییدات و معیارهای جدید برای عقاید اسلامی پیدا کرد و هم شک و شبهه های جدید مشاهده کرد که پاسخ های تازه و حداقل به زبان جدید لازم دارد. علاوه بر این، اشکالات و شبهات قدیمی، به زبان جدید مطرح می شود که آن ها هم جواب جدید می خواهند. این پاسخ ها هم کلام جدید است. مجموعه این ها کلام جدید است و کلام قدیم وافی نیست، گرچه لازم است.