آیا آزادی مفهومی سیاسی اجتماعی ست یا پدیده ای ذهنی ؟ آیا آزادی در حیوانات هم معنا دارد؟ در اشیاء غیرزنده چطور؟ تا حالا شنیده ایم که همواره همه از آزادی صحبت می کنند و آن را ارج می نهند و گاه مقدس می دانند. آیا این رویکرد به آزادی صحیح است و اگر جواب آری ست از کجا نشاط گرفته و شرح تاریخش چیست. آیا آزادی به آگاهی ارتباط دارد به این معنا که آنان که آگاهی ندارند نمی توانند آزاد باشند؟ یا این پدیده بلند آشیان تر از آگاهی است و بر فراز آن قرار می گیرد. آیا اهمیت فلسفی ای آزادی مقدم بر جنبه اجتماعی و سیاسی آن است؟ رابطه آزادی و جبر چیست؟ آیا سلول زنده در متابولیسم خود آزاد است؟ این ها و سؤال های بسیار دیگری مشابه این ها مسائلی هستند که در کتاب حاضر که به قول نویسنده حاصل پنجاه سال تلاش او برای آزادی و کنکاش و پژوهش در این مسئله است – بدان ها پرداخته شده است.