حوزه ای که اینک تحت عنوان کلی آسیای میانه یا مرکزی از آن یاد می شود و در حال حاضر پاره ای از کشورهای برجا مانده از مستملکات شرقی امپراتوری روسیه را در خود جای داده است، درگذشته از بخش های اصلی حوزه تمدنی ایران محسوب می شد. گسسته شدن پیوند های ایران با این حوزه از پیشینه ای طولانی برخوردار است که مراحل متعددی را پشت سر گذاشته و حاصل انبوهی از علل و عوامل مختلف است. آنچه در این کتاب از طریق بررسی فراز و فرود تعدادی از روزنامه های فارسی زبان آن خطه در نیمه نخست قرن بیستم میلادی مورد توجه قرار گرفته است فقط به یکی از آخرین پرده های این فرآیند طولانی می پردازد، یعنی تبعات حاصل از پیچیدگی استعمار روس و این حوزه که برای تکمیل شکاف ها و گسست های پیشین، تحولات حاصل از استقرار طوایف ترک زبان و یا پررنگ شدن تفاوت های مذهبی مدنظر قرار گرفته است.