نویسنده در بخش نخست اهمیت، اهداف، پرسش ها، ضرورت ها و روش های تحقیق خود را متذکر می شود ;پس واژه های مترادف با عقل مانند قلب و لب و حجر و فهم …و نیز واژگان مترادف جهل از جمله حمق و جنون و خرق …بررسی می گردد .نگارنده با توجه به دیدگاه امام علی (ع) عقل را به عقل مطبوع و مسموع و نیز عقل رعایی و روایی تقسیم کرده، هر یک را بررسی و ارزیابی می کند .او در بخش سوم، نظام تربیت عقلانی را با توجه به هدف ها، بنیادها و روش های تربیت عقلانی شرح می دهد .