در سال های پایانی حکومت بنی امیه و سال هایی که ظلم و ستم در سراسر کشورهای اسلامی سایه افکنده بود و خاندان پیامبر مورد اذیت و آزار حاکمان اموی قرار داشتند، در شهر مدینه و در خانۀ امام سجاد (ع) کودکی متولد شد که به دلیل شباهت بسیارش به پیامبر (ص) او را محمد نام نهادند که بعدها به “باقر العلوم” معروف شد. محمد دوران کودکی را در دامان پر مهر و محبت مادرش ـ فاطمه، دختر گرامی امام حسن مجتبی (ع) ـ سپری نمود. در سن سه سالگی همراه پدر و در کنار جدش امام حسین (ع) در حادثۀ کربلا حضور داشت و با اسیران در کوفه و شام همراه بود. ایشان دارای اخلاق نیکو، خوش برخورد و مودب بود و از فقیران و نیازمندان دستگیری می کرد. امام پس از شهادت پدر در سن 38 سالگی به امامت رسید و اهداف ایشان را، که همانا بیداری مردم و آگاهی بخشیدن آنان نسبت به اسلام و خاندان پیامبر بود، ادامه داد. امام به دلیل دانش گسترده اش مورد احترام بسیاری از دانشمندان زمان خود بود. ایشان دانشگاه علوم اسلامی را افتتاح نمود و به تعلیم قرآن و علوم دینی پرداخت. تا این که سرانجام پس از سال ها اسارت به دستور خلیفۀ اموی ـ هشام بن عبدالملک ـ و توسط حاکم مدینه در سال 114 هجری قمری به شهادت رسید و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.