در کتاب حاضر، نخست به ماهیت اسطوره و سپس به باورهای انسان نخستین درباره‌ی مادر ـ خدایان پرداخته شده است. در ادامه، تحول و گسترش آیین ناهیدی طی سده‌های مختلف بررسی گردیده است؛ بخشی از این تحول مربوط به باورهای پیش زرتشتی (از کهن‌ترین ادوار تا پایان دوره‌ی پارتیان) و بخش دیگر مربوط به باورهای زرتشتی (در دوره‌ی ساسانیان) است. آن گاه، با بهره‌گیری از دستاوردهای باستان‌شناسی، متون کتیبه‌ها، نوشته‌های موجود و نتایج پژوهش‌های صاحبنظران، سیر این تحول نشان داده شده است نیز عواملی که بر آن تاثیرگذار بوده‌اند. هم‌چنین بخشی از کتاب به پرستشگاه‌های ناهید اختصاص دارد و در آن از معابد ایزد بانوی ایرانی سخن رفته است. در بخش پایانی کتاب نیز تحت عنوان “یادداشت‌ها” درباره‌ی نام‌ها، مکان‌ها، اشیاء، و واژه‌هایی که از آن‌ها در کتاب ذکری به میان آمده به اختصار توضیحاتی داده شده است. در کتاب خاطرنشان می‌شود، نام آناهیتا برای نخستین بار در کتیبه‌ها نظر را به خود جلب می‌کند. این است که در آن‌ها نام آناهیتا بلافاصله پس از اهورامزدا و پیش از مهر (میترا) ذکر می‌گردد و این واقعیت نشانگر پایگاه ارجمند اوست. در دوره‌ی پارتیان نیز آناهیتا در کنار اهورامزدا و مهر پرستش می‌شده است. در عصر ساسانیان، که دین رسمی ایرانیان زرتشتی بود، شاهان این سلسله آیین وی را گرامی می‌داشتند و از آن پاسداری می‌کردند. در متون دوره‌ی اسلامی لقب آناهیتا، “بعدخت” یا “بیدخت” است و این واژه را می‌توان در نام بسیاری از شهرها و پرستشگاه‌های کهن این سرزمین بازیافت. از این رو اگر امروز شمار زیادی از بناها و بقعهتها در ایران اثری از نام این خداوند آب‌ها و چشمه‌سارها دارد، باید آن را نشانه‌ی جایگاه والای این ایزد بانوی اساطیری در باورهای مردم این مرز و بوم دانست. بسیاری از آتشکده‌های معروف ایران نیز در آغاز پرسشتگاه‌های ناهید بوده‌اند. هم‌چنین در ادبیات و به ویژه در شعر فارسی بارها از ناهید (یا زهره) به منزله‌ی نمادی برای موسیقی نام برده شده است.