در طول تاریخ بشر، متفکران عالم انسانی به این موضوع اندیشیده‌اند که چرا به آدمی زندگی بخشیده شده است؟ هدف از زندگی چیست؟ و این که بشر در آرزوی چیست؟ یکی از مشکلات اساسی انسان‌ها این است که تعریف صریحی از خوشبختی و بدبختی ندارند و مواجهه با انواع مشکلات در انسان‌ها متفاوت است. نگارنده در کتاب حاضر نخست نظریه‌های مختلف مکاتب بشری را درباره‌ی معنای زندگی انسان بررسی و مشترکات این مکاتب را درباره‌ی زندگی و هدف و معنای آن بیان می‌کند. سپس به فلسفه‌ی زندگی و هدف از خلقت از دیدگاه قرآن می‌پردازد و در ادامه یکی از نسبت‌های الهی ـ امتحان و ابتلا ـ را معرفی می‌کند. وی در این بخش به مفهوم قضا و قدر، اسباب، آزمایش و امتحان الهی اشاره و انواع امتحان‌ها از جمله غم و ترس، حیات و مرگ، لذایذ و سختی‌ها، انحراف‌ها و گزینش‌ها را بررسی می‌کند.