آغاز جنگ جهانی اول و پیامدهای آن را می توان مهم ترین رویداد سیاسی آغاز قرن بیستم نامید. آتش جنگ در ابتدا میان دول اروپایی شعله ور شد اما منحصر به این کشورها نماند. لزوم دست یابی به انرژی و سوخت و یافتن متحدی در نواحی استراتژیک برای ضربه زدن به منافع رقیب، دولت های درگیر جنگ را متوجۀ منطقۀ خاورمیانه ساخت. در این میان ایران به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و ذخایر عظیم نفتی با وجود اعلام بی طرفی، به میدان مبارزه کشانده شد، یا به عبارت صحیح تر میدان نبرد قدرت های بزرگ هم چون انگلیس، آلمان و روسیه قرار گرفت. فقدان حکومت مرکزی نیرومند و اوضاع آشفتۀ اقتصادی کشور امکان ورود نیروهای خارجی و دخالت و تهاجم آنها را بیش از پیش فراهم نمود. اوضاع داخلی ایران در این سال ها به شدت مشوش بود و مقاومت های محلی در گیلان، آذربایجان و خراسان در مقابل نیروهای بیگانه و برای حفظ استقلال کشور سودی نبخشید. ادامۀ جریانات و مداخله کشورهای قدرتمند سرانجام به انحلال سلطنت قاجار و روی کار آمدن رضاشاه منجر شد. مجموعۀ حاضر حاوی هشت مقاله از هشت محقق برجستۀ تاریخ درخصوص موضوعات مربوط به ایران و جنگ جهانی اول تحت این عناوین است: «جنگ جهانی اول رقابت قدرت های بزرگ و شکل گیری جامعۀ سیاسی در ایران/ تورج اتابکی»، «دولت موقت ایران/ منصوره اتحادیه»، «پیش به سوی شرق: فعالیت های دستگاه اطلاعاتی عثمانی در ایران/ تورج اتابکی»، «ملی گرایی ایرانی و ژاندارمری دولتی/ استفانی کرونین»، «اسماعیل آقا سیمکو: جنگ سالار کرد در مرز ترکیه و ایران در اوایل قرن بیستم/ مارتین فان بروئینسن»، «روایت احمد کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی/ محمدعلی همایون کاتوزیان»، «پان ترکیسم و ملی گرایی ایرانی/ تورج اتابکی» و «شورای تبلیغات بین المللی و تاسیس حزب کمونیست ایران/ اولیور باست».