کتاب، مجموعه ای است از 9نوشته((محمدعلی اسلامی ندوشن)) که طی آن نویسنده از گذشته فرهنگی و اجتماعی ایران سخن می گوید و در لابه لای آن به ذخایر فرهنگی ایران اشاره کرده، راه های انتقال آن را به نسل های بعدی، مطرح می سازد .نوشته های کتاب عبارت اند از :((ایران چه حرفی برای گفتن دارد))، ((ایرانیان و یونانیان به گواهی شاهنامه و ایلیاد))، ((هویت ایرانی در دوران بعد از اسلام))، ((حرف آخر با سرشت انسان است))، ((از بازخواست تاریخ غافل نمانیم))، ((جوانان، توسعه، اقتصاد، تمدن))، ((دنیا به کجا می رود))، ((سر و پند افسانه ها))، ((جوانان و نقش کتاب)) .((اسلامی ندوشن)) درباره این نوشته ها خاطر نشان می کند :((همه این ها بر گرد یک محور می گردند و آن این است :((امروز چه باید کرد؟)) ما که اینک در آستانه قرن بیست و یکم قرار گرفته ایم و وظیفه داریم که ایران را به نسل آینده تحویل دهیم، آیا به آن آگاهیم که چه وظیفه سنگینی بر دوش ماست؟…اکنون که کشور ما((گفتگوی تمدن ها)) را مطرح کرده است، خود به خود این سوال از او می شود : ((که ای سالک چه در انبانه داری؟))، ایران البته سهمی در ساختن دنیای جدید نداشته است، والی خزانه تمدنی گذشته اش سرشار است و باید با اتکای به آن حرف بزند ;اما زمانی حرف هایش بر دل می نشیند که با راه و روش امروز خود نشان دهد که شایسته و قدردان آن تمدن پربار گذشته خویش بوده است .((…