خلیج فارس جزء دریاهای کم عمق جهان است و در بخش عمده ای از آن میانگین عمق آب کم تر از 36 متر است، عمق آب در سواحل ایران بیش تر از دیگر کرانه هاست و از این رو احداث بندر و اسکله در بخش های شمالی به سهولت انجام می پذیرد و کم خطرتر از دیگر مناطق است. در خلیج فارس حدود 130 جزیره ی کوچک و بزرگ وجود دارد که در نقاط مختلف آن پراکنده اند، بزرگ ترین جزیره ی خلیج فارس “قشم” است و پس از قشم “بوبیان” و “بحرین” بزرگ ترین جزایر آن محسوب می شوند. مدارک تاریخی و باستان شناسی مربوط به هزاره ی سوم پیش از میلاد از رونق تجارت بین نواحی مختلف خلیج فارس حکایت می کند. این بررسی حکایت از رونق تجارت و نقش سیاسی این منطقه از گذشته تا به امروز را دارد. در کتاب حاضر ضمن بیان نقش استراتژیک منطقه ی خلیج فارس در گسترش مناسبات تجاری بین کشورهای همجوار، تهدیدهای سیاسی، اقتصادی نظامی و.. به بررسی سیر تاریخ خلیج فارس در یازده فصل پرداخته شده است. بررسی تاریخی از وضعیت عمومی خلیج فارس در دوره ی ایران باستان آغاز و با بررسی تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از آغاز جنگ جهانی اول تا انقلاب اسلامی به پایان می رسد. تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از ورود اسلام تا قرن هشتم هجری، ملوک هرموز، پرتغالی ها در خلیج فارس، اخراج پرتغالی ها از خلیج فارس، خلیج فارس از آزادسازی هرموز تا سقوط صفویان، خلیج فارس در دوره ی تفوق روسای طوایف محلی، تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از سال 1206 تا 1264 هـ . ق و خلیج فارس در عصر ناصری تا پایان عصر مشروطیت مطالب دیگر بخش های کتاب هستند.