کتاب حاضر جلد 45 از مجموعة «دانشنامة فرهنگ و تمدن گیلان» است که در آن جمعی از گیلان شناسان بر پایة اسناد بازمانده از گذشته یعنی حدود سی سند به دست آمده از بایگانی اسناد وزارت امور خارجه به سرگذشت شیلات دریای خزر از نیمة سدة نودزهم تا نیمة سدة بیستم م، میان دو روزگار «موازنة مثبت»، «میرزا حسین خان سپه سالار» و «موازنة منفی»، «دکتر محمد مصدق» پرداخته اند. هدف از این نوشتار شناخت فرهنگ بومی و ملی مردم گیلان ذکر شده است.