از آنجا که فعالیت گمرک در نقاط مرزی و داخلی کشور هیچ گاه جدا از تاریخ سیاسی ایران نیست، برای شناخت بهتر گذشته سیاسی و اقتصادی ایران در این کتاب، تاریخ گمرک در دوره های مختلف بررسی می شود. در آغاز هر فصل، تاریخچه کوتاهی از شکل گیری و فرازوفرود هر سلسله، بیان شده و سپس با اشاره به دیوان سالاری در هر دوره، چگونگی دریافت حقوق و عوارض گمرکی در مدت فرمانروایی آن سلسله، مورد بحث قرار گرفته است.