اين کتاب نخستين جلد از پژوهش‌هاي نويسنده درباره‌ وجوهي از تاريخ دوران «جديد» ايران است. در اين تاريخ، «ايران» موضوع تأملي است که به‌طور اساسي نظري است تا بتوان وجوه متنوع ناحيه‌هاي انديشيدن آن را در وحدت ناحيه‌هاي مستقل، اما به‌هم‌پيوسته، توضيح داد. «ايران» موضوع همه‌ تاريخ‌هايي است که تاکنون ايرانيان و بيگانگان نوشته‌اند، اما ايران، به‌عنوان «موضوع» دگرگوني‌هاي تاريخي، در همه‌ آن تاريخ‌ها به‌مثابه «مشکل» لحاظ نشده است. مطالب و بخش‌هاي مختلف اين اثر به ترتيب عبارت است از: «درآمد: ملاحظات مقدماتي در مفهوم ايران»، «فصل نخست: از چالدران تا ترکمانچاي»، «فصل دوم: طرحي از نظريه‌ دولت در ايران»، «فصل سوم: ايران‌زمين در سفرنامه‌هاي بيگانگان»، «فصل چهارم: سفارت و سفرنامه‌هاي ايرانيان»، «فصل پنجم: انديشه‌ سياسي تاريخ‌نويسان»، «فصل ششم: انديشه‌ي سياسي دوره‌ گذار»، «خاتمه: طرحي از نظريه‌ انحطاط ايران: ملاحظات مقدماتي»، «خاتمه: طرحي از نظريه‌ انحطاط ايران: برخي نتايج».