هدف اصلی نویسنده در این کتاب آن است که واکنش رهبران مذهبی را در برابر انقلاب مشروطیت، چه از نظر درگیری عملی و چه از حیث کمک های فکری آنان در انقلاب ـ در چارچوب فعالیت های مشروطه خواهی و نوشته های سیاسی مرحوم “میرزا محمدحسین نائینی “( 1860ـ 1936م/ 1277ـ 1355ق) ـ پژوهش و بررسی نماید . نویسنده معتقد است “اگر علما انقلاب مشروطه را تایید نمی کردند مسلما در نطفه خفه می شد و نقش موثر علما آشکاراست و جای بحثی در مورد نفوذ نوشته ها و سخنرانی های آنان وجود ندارد ;”از این رو نگارنده می کوشد به این پرسش ها پاسخ گوید” :علما درباره مشروطه گری چه گفتند؟ چگونه آنان کوشش کردند که مشروطیت را در کشور اسلامی ایران به رژیم مشروع و قانونی اعلام کنند؟ .” مولف با توجه به این که تفسیر میرزا محمدحسین نائینی را بر مشروطیت از همه نوشته های علمای هم عصر او منظم تر و محکم تر می داند، در این کتاب توجه نقادانه و ویژه ای به اندیشه های سیاسی او افکنده است .به نظر او تئوری مشروطیت نائینی به ویژه از این نظر اهمیت دارد که نماینده اندیشه های مشروطه گری علمای طراز اول مذهبی است که انقلاب مشروطیت ایران را رهبری کردند . نویسنده معتقد است که “پژوهش پیرامون نوشته های مشروطه خواهانه نائینی به ما کمک می کند که به دست آوریم چگونه علما، خود، درگیری خویش را در انقلاب مشروطیت توجیه می کنند؟ علما مشروطیت را چگونه فهمیدند؟ موضع مذهب شیعه در یک رژیم به اصطلاح “مشروطه دمکراتیک “از نظر برخی از آنان چیست/ و سرانجام مخالفت ایدئولوژیک برخی دیگر از علما با اصول مشروطه گری بر چه پایه ای است؟، با بررسی تفسیر نائینی از اصول مهم مشروطه مانند آزادی، برابری و نظام پارلمانی ما می توانیم به خوبی دریابیم که علما تا چه اندازه از اندیشه دمکراسی آگاهی داشتند و تا چه اندازه آماده بودند که نسبت به شیوه های نوخواهی به طور کلی و به مساله مشروطه گری به طور ویژه روی موافق نشان دهند .”کتاب با دیباچه ای درباره موضوع و قلمرو محتوای آن و بررسی منابع آغاز می شود و از شش فصل تشکیل شده است .در فصل اول به منظور روشن ساختن “ریشه های فکری مشروطیت در ایران “سیری از اندیشه های ایرانیان درباره دموکراسی و مشروطه خواهی تا پیش از مشروطه به دست داده می شود .در فصل دوم به منظور مشخص کردن موضع رهبران مذهبی شیعه در برابر دستگاه سیاست، و شیوه و محتوای بحث علما در خصوص بر حق بودن رژیم مشروطه، درباره حکومت از دیدگاه شیعه، نهاد مرجعیت تقلید و عوامل و نیروهایی که مقام و موقع مجتهدین و نهاد مرجعیت تقلید را تهدید می کرده اند، توضیحاتی داده شده است .در فصل سوم ضمن توصیف زندگی نائینی، به نقش علما در انقلاب مشروطه، در حمله نظامی دو دولت روس و انگلیس به ایران، در انقلاب سال 1920/ 1339عراق و سرانجام در جنبش جمهوری خواهی سال 1924/ 1343ایران، توجه شده است .در فصل چهارم ریشه های فکری نوشته های سیاسی نائینی بازکاوی می شود .در فصل پنجم دید کلی نائینی درباره مفاهیم استبداد و مشروطیت نقادانه به بحث گذاشته شده و در فصل ششم درباره مسائل مهم کتاب “تنبیه الامه “گفت و گو می شود ;از جمله :نوشتن قانون اساسی، انتخابات پارلمانی، لزوم و بر حق بودن نظام پارلمانی و قدرت قانون گذاری آن، و مفاهیم آزادی و برابری .در خلال دو فصل اخیر اندیشه ها و استدلال های علمای ضد مشروطه نیز بررسی می شود .در پایان کتاب، پس از نتیجه گیری مولف، سه پیوست آمده است1 :ـ تلگراف علمای نجف به سلطان و دیگر مقام های بلند پایه عثمانی، 2ـ بیانیه مشترک انگلیس و روس به علمای نجف و کربلا، 3ـ یادداشت سر کنسل رامزی .صفحات پایانی به مقاله ای در نقد و بررسی کتاب، فهرست منابع و نمایه اسامی اختصاص یافته است .