تمدن عبارت از ظهور فکر و ذوق انسانی در برابر طبیعت وحشی و تصرف عقل و ذوق بشر در آن و هموار و سازگار کردن آن با احتیاجات جامعه ست. در این میان، در بین ادوار تاریخی ایران، تمدن هخامنشی درخششی بی‌نظیر یافته است. این سلسله با سلطنت «کوروش کبیر» آغاز و با کشته شدن «داریوش سوم» منقرض شده است. این سلسله از لحاظ پیش‌رفت در هنر، نگهداری و توسعة فرهنگ، ترویج دانش، احداث کاخ‌های عظیم، ایجاد راه‌های شوسه، ضرب مسکوکات، پیش‌رفت‌های امور و فنون کشاروزی، دام‌داری، تقویت بنیة اقتصادی و تشکیلات منظم مملکت داری بر دیگر سلسله‌های تاریخ ایران امتیازی خاص و پایگاهی ارجمند دارد. در جلد نخست از مجموعة «تمدن هخامنشی» به بررسی وضعیت پادشاهان هخامنشی و وضع دربار و تشکیلات کشوری، تاریخ پیدایش خط و زبان در ایران، آموزش و پرورش و تکامل دانش در دوران هخامنشی، و تاریخچة حفاری در ایران پرداخته شده، ضمن آن که با تصاویری مرتبط با متن همراه است.