معرفت نفس از مباحث بسیار مهم و ارزشمند در حوزه اخلاق و عرفان اسلامی است که جنبه های مختلفی دارد، اما به نظر می رسد جنبه اخلاقی آن اهمیت بیشتری داشته باشد.«معرفت نفس» یعنی خودشناسی و خودشناسی اخلاقی بدان معناست که انسان به تأمل درباره خود بپردازد و صفات، استعدادها و ملکات مثبت و منفی خود را در قدم اول بشناسد و در قدم دوم به یک سازندگی اصولی دست بزند. مُسلم است که انسان تا از شناخت صفات و ملکات خود غافل باشد، نمی تواند به اصلاح خود بپردازد. نویسنده در این کتاب، تلاش دارد تا به سؤالاتی درباره معرفت نفس پاسخ دهد؛ آن سؤالات عبارت اند از: نفس چیست؟، تعریف آن به حد یا به رسم؟، ارتباط آن با روح چیست و چه نسبتی با جسم برقرار می کند؟، اثبات نفس و اثبات تجرد آن چگونه است؟، ارتباط نفس با علم چیست؟، نفس چه فعالیت هایی دارد یا می تواند داشته باشد؟، حدوث نفس چگونه است؟، کمال نفس چیست؟، هبوط نفس چه معنایی دارد؟، و… .