نوشته حاضر، گزارشی کوتاه و مروری اجمالی است بر چگونگی رشد و برآمدن جریان‌های مذهبی ـ سیاسی در روزهای پس از شهریور 1320(زمان تبعید رضاشاه) تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357(سقوط محمدرضا شاه) .نویسنده در نخستین مبحث کتاب چگونگی فعال شدن جریان‌های مذهبی پس از شهریور 1320را بررسی می‌کند و به نهضت خداپرستان سوسیالیست می‌پردازد .مبحث بعدی کتاب بررسی یک دهه فعالیت فداییان اسلام ( 1324ـ 1334ه‌.ش) است .موضوع مبحث بعدی عبارت است از “نهاد حوزه و مرجعیت “پس از آیت‌الله بروجردی و رشد و استمرار نهضت روحانیت و برخی حرکت‌های فرهنگی سیاسی حوزه .در بخش‌های بعدی کتاب تاریخچه، اهداف، دیدگاه‌ها، عملکردها و سرنوشت جریان‌های سیاسی، مذهبی بررسی شده که عبارت‌اند از :هیئت‌های موتلفه اسلامی، حزب ملل اسلامی، نهضت آزادی ایران، سازمان مجاهدین خلق ایران و حسینیه ارشاد و جریان شریعتی .مولف در بخش دیگری از کتاب گروه‌های مذهبی و شبه مذهبی در آستانه انقلاب اسلامی را در قالب دو طیف1 :ـ گروه‌های متصل با روحانیت، 2ـ گروه‌های مستقل از روحانیت معرفی و بررسی می‌کند .آخرین مطالب کتاب را شناخت “تشکل‌های بی نام و چهره‌های منفرد “و “جریان‌های اصلاح‌طلب در عقاید شیعه “(اختلاف نظرها در حوزه قم) تشکیل می‌دهند .مولف به منظور آشنایی بیشتر با فضای فرهنگی نسل انقلاب ساز از زاویه مذهبی فهرست کتاب‌های مذهبی ـ سیاسی کتابخانه اختصاصی یک فرد مذهبی در فاصله سال‌های 1350تا 1357را به عنوان نمونه و ارزیابی و تحلیل موضوع ارائه کرده است .کتاب با فهرست منابع و فهرست راهنما به پایان می‌رسد .