سرزمین ایران با تمدنی کهن و فرهنگی غنی، همواره جایگاه مناسبی برای شکوفایی و رشد و بالندگی اندیشه های گوناگونی بوده که هر یک از آن ها، زمینه ساز جنبش های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی عصرشان بوده اند. بازخورد این جریانات، زایش یا احیای تحولات فرهنگی و اجتماعی را به همراه داشته که گاه دامنه آن از سرزمین مادری فراتر رفته و بر جریان های فکری و جنبش های مردمی کشورهای هم جوار تأثیری عمیق بر جای نهاده است. این کشور کهن سال بارها مورد هجوم بیگانگان قرار گرفت، ولی در فرهنگ و سنن آن ها تحلیل نرفت، بلکه با حفظ هویت و پشتوانه فرهنگ غنی اش توانست هر آنچه که برای بنا بخشیدن به فرهنگش نیازمند آن بود از قوم بیگانه اخذ کند. این کتاب، مجموعه ای است از چهار مقاله درباره جنبش های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی این سرزمین، از ورود اسلام به ایران تا پایان قرن پنجم هجری که به زبانی ساده و نثری روان نوشته شده است.