در دوره قاجاریه، پیش از پدید آمدن نظام مشروطه، مقدرات سیاسی ایران توسط دو حوزه و کانون داخلی و خارجی رقم زده می‌شد؛ دستگاه سلطنت قاجاریه و دولت‌های استعماری روسیه و انگلیس. پیروزی انقلاب مشروطه موجب شد نیروی سومی در تصمیم‌گیری‌های سیاسی کشور ظاهر شود و آن، مجلس شورای ملی بود. تشکیل مجلس شورای ملی را از دو زاویه می‌توان نگریست: نیروها و جریاناتی که این موضوع نوین را شکل دادند؛ و میزان نقش و تأثیری که این نظام جدید می‌توانست ایفا کند.