خلیج فارس، دریای پرماجرای ایرانی، پس از 5000 سال جنگ و ستیز در این گاهوارة تمدن، با آغاز قرن بیستم میلادی و در حدود یکصد سال پیش مورد توجه سیاست‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بیش‌تر ملل پرآوازة جهان واقع شد. بدین‌ترتیب ایران از حدود صد سال قبل درگیر کشمکش‌های سیاسی و فرهنگی با دول همسایة عرب خود و استعمارگران ستمگر اروپایی، روسی، چینی، ترک، تاتار و آفریقایی و آمریکایی واقع شده است. در کتاب حاضر، تاریخ خلیج فارس، از روزگاران کهن تا دوران معاصر، و کشمکش‌های یکصدسال اخیر بر سر آن، بررسی شده است. عناوین برخی از فصول کتاب عبارت‌اند از: خلیج فارس در شاهنشاهی هخامنشی، اسکندر در خلیج فارس، جنبش‌های دینی و سیاسی در ساحل خلیج فارس، از دریای پارس تا دریای چین، نام خلیج فارس در متون و نقشه، کشتیرانی ایرانیان در دوران باستان، و مسئله نفت و جنبش ملی شدن آن.