نویسنده در این کتاب با تکیه بر رویکرد عبور از علم حصولی به نفس و با نظر بر علم حضوری و تجربة «خویشتن خویش»، به بحث دربارة خودشناسی و شناخت نفس ناطقه (نفس شناسی) و راه های رسیدن به معرفت نفس می پردازد. در این مسیر جایگاه معرفت نفس در ارتباط با واقعیت، چگونی تفکیک خود از ناخود، تجرّد نفس از نظر قرآن، موانع ارتباط با خود، چگونگی رؤیا و عوامل مؤثر در آن، نقش عقاید در رؤیا، چگونگی ارتباط نقش ناطقه با عقل و قلب و خیال، راز مرگ و انواع آن، تفاوت حضور و ظهور مجردات در عالم، چگونگی غلبة شیطان بر انسان، نتایج شناخت وسعت نفس و … در کتاب مورد مطالعه قرار می گیرد. ضمن آنکه در کتاب خلاصه ای از سخنان حضرت علامه طباطبایی در «تفسیر المیزان» دربارة معرفت نفس، مندرج است.