در این کتابچه ابتدا به معنای اصطلاح “خیال” و “مثال” در فلسفه و حکمت اشاره گردیده آن گاه براهین فلسفی تحقق بیرونی عالم مثال با طرح دو دیدگاه شیخ اشراق و ملاصدرا، آورده شده هم چنین با تکیه بر آرای ابن عربی خیال و مثال در دنیای عرفان بررسی شده است. نگارنده سرانجام، بحث خود را با طرح مقوله ی زیبایی و جمال از دیدگاه طبیعت و هنر در عرفان و ارتباط آن با نیروی خیال و جهان مثال به پایان می برد.