نویسنده در این کتاب، شعر نیما یوشیج را از سه منظر کلی “رمانتیسم”، “رئالیسم “و “سمبولیسم “نقد و بررسی کرده است .وی خود را یادآور می شود :سیر تحولی نیما را در چند خط یا خصیصه کلی، از آغاز تا پایان هر کدام دنبال کرده ام .ابتدا به عنوان تقسیم بندی اولیه، گرایش مکتبی سه گانه یعنی رمانتیسم، رئالیسم و سمبولیسم را با همه محاسن و معایبش بهترین یافتم .رمانتیسم مربوط به نخستین دوره شاعری یعنی جوان سالی اوست، لیکن رئالیسم و سمبولیسم را چندان نمی توان مشمول تقدم و تاخر زمانی دانست، هر چند من رئالیسم را جلو انداخته ام .به هر حال بیشتر شعرهای ایام تکامل او تا پایان عمر سمبولیک است در حالی که اوج رئالیسم او در “کار شب پا “است و پس از آن به ندرت شعری از این دست دارد .آن گاه در درون هر مکتب، اشعار مورد بحث را بر اساس تاریخ سرایش هر شعر آورده ام تا دید زمانی و تاریخی در هر گونه دگرگونی شعر او ملحوظ باشد، …همچنین از بیان تاثیر رویدادهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی بر شعر او هرگز غفلت نکرده ام .در گزینش شعرها گاهی به جای زیبایی و ارزش های هنری ملاک های دیگری چون وجود خصوصیات مورد نظر در میان بوده است .نقد و تحلیل های این دفتر به طور کلی آمیزه ای از دیدگاه یا روش approachزیبایی شناسی و نقد بیوگرافیک (زندگی نامه ای) است .”مبنای گزینش نیز وجود ویژگی یا ویژگی های بارز خاصی است که در بررسی سیر منظم و مستمر تحول اشعار او از این یا آن جنبه گوناگون را در خود دارد .برای مثال “افسانه “چون مهم ترین ویژگی اش نمایش منظوم است در ذیل همین عنوان قرار گرفته (گذشته از این که برخی پیشینه ها و دگرگونی های این نوع یا ژانر ادبی تا زمان آن بررسی شده)، “کار شب پا “را بر اساس پرداخت واقعگرایانه در ضمن مبحث “روایت داستانی “در مکتب “رئالیسم نیمایی آورده ام” ;مرغ آمین “را با توجه به غلبه ویژگی نمادگرایی در مبحث “سمبولیسم “جای داده ام .حال از آن جهت که مثلا همین شعر از جنبه دیالوگ نمایش نیز اهمیت بسیار دارد، در بحث “افسانه “و صحبت از دیالوگ ها به “مرغ آمین “هم ارجاع کرده ام …در بحث از هر شعر، ابتدا عنوان جامع با توجه به ویژگی بارز آن بر آن گذاشته ام .این عنوان ها برخی بر مبنای قالب است، برخی بر اساس نوع ادبی، یا شکل و شیوه بیانی، زبان و …در هر شعر به ترتیب از چگونگی محتوا شروع کرده ام، بعد به شکل بیان، پس از آن به عناصر مختلف قالب از وزن و قافیه و موسیقی های مختلف آن و لخت بندی پرداخته و سرانجام با ذکر زبان و ویژگی ها به بحث خاتمه داده ام .”