کتاب حاضر درباره برخورد میان فلاسفه، اهل عرفان، تصوف و جریانات فکری میان آنها فراهم آمده است” .قلمرو فلسفه”، “حریم عرفان”، “تقسیم بندی در عالم عرفان”، “تصوف از طریق تامل و تفکر”، “ابن سینا و عرفان”، “نشانه های عرفان در آثار ابوالحسن عامری و ابو حیان توحیدی”، “حکیم عمر خیام و مسئله واحد و کثیر”، “عقل و ابداع “و “شعر و شعور در آثار ناصرخسرو “از مباحث این کتاب هستند .نویسنده پس از مقدمه ای در باب تاریخچه تعاملات و تضادهای میان عقل و عشق خاطر نشان می کند” :به همان اندازه که عشق انسانی است، عقل نیز انسانی شناخته می شود .هیچ موجودی غیر از انسان عاقل نیست چنان که هیچ موجودی غیر انسان نیز عاشق به شمار نمی آید .خصلت اصلی عشق این است که جز به معشوق نمی نگرد و برای غیر معشوق جایگاهی قائل نیست، عقل نیز از همین خصلت برخوردار است و به غیر معقول نمی اندیشد .آن چه در حوزه ادراک عقل قرار می گیرد، معقول است و معقول همواره با عاقل متحد شناخته می شوند .عقل از آن چنان توانی برخوردار است که می تواند همه چیز را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و جایگاه آن را معین نماید .در این عمل عقل، معقول از غیر معقول ممتاز گشته و آن چه معقول نیست از درجه اعتبار ساقط می گردد .عشق نیز همه چیز را می سوزاند و جز معشوق چیز دیگری باقی نمی گذارد .بنابراین به همان نحو که عشق چشم دیدن غیر معشوق را ندارد، عقل نیز برای امر غیر معقول هیچ گونه اعتباری قائل نیست و آن در حیطه خود وارد نمی سازد .”