رشد و شکوفایی تمدن نوین باختر و هجوم نظامی، سیاسی و فرهنگی کشورهای اروپایی و شرق اسلامی در آغاز قرن نوزدهم میلادی واکنش روشنفکران مسلمان را برانگیخت و آنان را به بازیابی هویت فرهنگی و ملی خویش واداشت. در این هنگام، جنبشی معروف به «احیای نهضت فکر دینی» با پیشگامی «سیدجمال الدین اسد آبادی» برای اصلاح جامعه اسلامی و زدودن پیرایه ها و بازگشت به گوهر دین شکل گرفت که در پی روشن کردن موضع اسلام در برابر علوم جدید، مبارزه با استعمار خارجی و ستیز با استبداد داخلی بود. کتاب «سیدجمال الدین اسدآبادی؛ بنیان گذار نهضت احیای فکر دینی» از هشت بخش تشکیل شده و نگارنده در هر بخش یک قسمت از زندگانی این مصلح مسلمان را مورد توجه و بررسی قرار داده است.