گیلان در آغاز ورود اسلام به ایران، یکی از مراکز مهم اندیشة اسلامی بود و با توجه به موقعیت جغرافیایی و پیشینة تاریخی و فرهنگی خود، ضمن پذیرش دین اسلام، محل رشد و گسترش پایه های نخستین تشیع، در ایران شد. در جلد 26 از مجموعة «دانشنامة فرهنگ و تمدن گیلان»، به چگونگی گسترش اسلام در گیلان پرداخته می شود و آرا و عقاید اندیشه ورزان علوی، تا دورة صفویه، مورد مطالعه قرار می گیرد. هم چنین، چگونگی سیر تحول این اندیشه و آمیختن آن با تحولات اجتماعی ـ سیاسی منطقه تا پایان جنبش جنگل را نیز پیگیری می کند.