محققان برآنند که زندگی هیچ‌یک از سخنوران ایرانی تا این اندازه به افسانه آمیخته نشده است که زندگی نامورترین آنها فردوسی. اگر این سخن را بپذیریم که اسطوره‌ها از آمیزش واقعیت و افسانه پدید آمده‌اند و حاصل فیضان روح یک مثلث هستند (چنان که فردوسی نیز یلی سیستانی را رستم دستان می‌کند) باید گفت که سرایندة شاهنامه نیز به کمک یکی از همین شخصیت‌های نیم‌افسانه‌ای به اسطوره‌ بدل شده است. کتاب حاضر حاوی سه مقاله از نگارنده دربارة فردوسی و شاهنامه است. مقالة نخست «افسانة فردوسی» نام دارد که به زندگانی حکیم طوس اختصاص دارد و نشان می‌دهد که طی روزگار، سوانح حیات او هم‌چون اثرش رنگ افسانه یافته است. مقالة دوم «رستم دستان و رستم داستان» دربارة این است که رستم تا پیش از نظم شاهنامه چندان برجسته نبوده است. مقالة سوم شاهنامه «ضرورت و اختیار» به اختیارات فردوسی در کنار ضرورت‌های شکل‌دهندة اثرش می‌پردازد.