صمد از بنیان گذاران تعلیم و تربیت انتقادی در ایران است که هدف آن، ارتقای آگاهی دانش آموزان است. صمد بهرنگی نیز مانند فریره و پیشگامان تعلیم و تربیت اعتقادی، شالوده تعلیم و تربیت را شامل دیدگاهی تربیتی و اجتماعی درباره عدالت آزادی و برابری می دانست. هر نوع تعلیم و تربیتی ذاتاً سیاسی است و تعلیم و تربیت انتقادی از آموزش رهایی بخش و تربیت عقلانی دفاع می کند.