نگارنده در کتاب حاضر به طرح دیدگاه های برخی از دانشمندان مسلمان گذشته در خصوص آن دسته از موضوعات روان شناختی ای پرداخته که تاکنون اعتبار دارند. وی ضمن مقایسه ی این دیدگاه ها با دیدگاه های روان شناسان جدید نتیجه می گیرد که دانشمندان مسلمان در این امر پیشقدم هستند. برای نمونه او ابن سینا را مثال زده و خاطرنشان می سازد: “ابن سینا به واسطه ی تیزهوشی و دقت نظر خود، به شناسایی طبیعت فرایند شرطی سازی نایل آمد، پیش از آن که ایوان پاولف، فیزیولوژیست روسی بتواند با تحقیقات تجربی به آن دست یابد. به علاوه، ابن سینا توانست فراموشی را از راه ارجاع آن به تداخل معلومات، مورد تفسیر علمی قرار دهد؛ تفسیری که روان شناسان جدید، جز در ربع اول قرن بیستم به آن نرسیدند”. وی هم چنین تصریح می کند: “برخی از دانشمندان مسلمان گذشته از قبیل کندی، ابوبکر رازی، مسکویه، ابن خرم، غزالی، فخرالدین رازی، ابن تیمیه و ابن قیم الجوزیه در اهتمام به روان درمانی بر مبنای تغییر اندیشه ها و باورهای منفی یا اشتباه فرد ـ که در رفتار وی موثر است ـ بر روان درمانگران جدید پیرو مکتب درمان رفتاری ـ شناختی تقدم دارند… ابن حزم، غزالی، ابن تیمیه و ابن قیم الجوزیه برای درمان رفتارها یا خلق های ناپسند، روش متضاد با آن ها را برگزیده اند. این روش، همان است که روان درمانگران رفتاری جدید برای درمان برخی از اضطراب های رفتاری از قبیل ترس و بی قراری، از آن استفاده کرده اند”. گفتنی است نگارنده، ضمن ذکر دیدگاه های دانشمندان مسلمان گذشته (شامل کندی، ابوبکر رازی، فارابی، ابن مسکویه، اخوان الصفا، ابن سینا، ابن حزم، غزالی، ابن باجه، ابن طفیل، ابن رشد، فخرالدین رازی، ابن تیمیه، و ابن قیم الجوزیه)، به شرح زندگانی و معرفی آثار آنان نیز پرداخته است. هم چنین در بخش پایانی کتاب، مبحثی تحت عنوان “اندیشه های ابتکاری حکیم صدرالمتالهین شیرازی در حوزه ی روان شناسی فلسفی” ضمیمه شده است. در این مبحث سعی گردیده دیدگاه های نوین و اندیشه های ابتکاری ملاصدرا در حوزه ی روان شناسی در پنج محور یعنی “جایگاه علم النفس”، “ماهیت نفس”، “حرکت جوهری نفس”، “حدوث جسمانی و بقای روحانی نفس” و “تجرد قوه ی خیار” معرفی و تبیین گردد. به زعم نگارنده: “ملاصدرا، علم النفس را از قلمرو علوم طبیعی خارج ساخت و با جای دهی آن در قالب چهارمین سفر فلسفی یعنی “سفر بالحق فی الخلق” و بعد از سه بخش اصلی فلسفه ی خود، یعنی “امور عامه”، “طبیعیات” و “الهیات بالمعنی الاخص” به این علم منزلتی اختصاصی و ممتاز بخشید”.