دراین اثر ابتدا معنای غایت از دیدگاه متفکّران مسلمان را بیان می کند و رابطه آن را با نظام اخلاقی اسلام تبیین می کند. در ادامه تلاش می‏ شود دیدگاه هنجاری نظام اخلاقی اسلام و نسبت آن با غایت و غایت‏گرایی تبیین شود. در ساختار کلّی در این نوشتار، دو مکتب اخلاقی فلسفی و عرفانی و مبانی نظری مختلفی که این دو نظام اخلاقی بر آنها استوارند، معرفی شده اند که با تأکید بر دیدگاه دو اندیشمند بزرگ فلسفه و عرفان یعنی ابن سینا و ابن عربی ـ بررسی می شود.