کتاب حاضر در روایتی پژوهشی دربارة ماهیت و تاریخچة فلسفة انتقادی تاریخ و مبانی و مباحث تأثیرگذار در این حوزه نوشته شده است. روش مورد مطالعه در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و هدف از انجام آن تهیه کتاب درسی برای دانشجویان رشته های تاریخ و تاریخ تمدن اسلامی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشد. بدین ترتیب در این پژوهش مباحثی چون: عینیت و جایگاه امر به وقوع پیوسته در تاریخ، علیت در تاریخ، تبیین در تاریخ، تعمیم قانونمندی در تاریخ، تفسیر در تاریخ، روش شناسی تاریخی و جایگاه رویکردهای مختلفی از قبیل رویکرد «پوزیتیوینیستی» و «هرمنوتیکی» در تاریخ مطالعه شده است.