به رغم ارتباط و نزدیکی بین فلسفه ی دین و علم کلام، باید آن دو را از یک دیگر تفکیک کرد بر این اساس فلسفه ی دین، عقلی و استدلالی است، اما کلام (الهیات) علاوه بر عقل، از نقل، تجربه، شهود و تاریخ نیز استفاده می کند. به تعبیر دیگر فلسفه ی دین، تک روشی است و علم کلام چند روشی. هم چنین فلسفه ی دین به دنبال رسیدن به حقیقت است، اما کلام در صدد تبیین و نظام مند کردن اصول اعتقادی مورد قبول خویش است. از طرفی فلسفه ی دین مشترک بین تمام ادیان است و حتی منحصر و محدود به اندیشه ی توحیدی نیست. اما کلام مخصوص به یک دین و حتی یک مذهب خاص است. از دیگر تفاوت های این دو علم این است که فیلسوف دین ممکن است موحد باشد یا ملحد، معتقد به خدا باشد یا منکر او، در حالی که متکلم، مباحث الهیات و کلام را با هدف تبیین، اثبات و دفاع از عقاید دینی خویش قرار می دهد. مجموعه ی حاضر حاوی مقالات برخی از اندیشمندان در خصوص “فلسفه ی دین و کلام جدید” است که به مناسبت یادبود اولین سالگرد رحلت حجه الاسلام کاشفی ـ عضو هیات علمی پژوهش گاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی ـ عرضه گردیده است.