کتاب حاضر در واقع گزیده و خلاصه‏ای از درسهای اسفار اربعه ملاصدرا و شرح‏ها و تحلیلهای عبدالله جوادی آملی است. در جلد اول مباحث مرحله اول تا سوم با ذکر نوآوری‏ها و دلایل و مبانی ارائه شده است. در مرحله اول در سه منهج از اقسام وجود، احوال وجود و احکام آن و نیز تعریف وجوب و امکان و امتناع و وجود ذهنی بحث شده است. در مرحله دوم ارتباط وجود و عدم و شرایط و ساختار معنایی و مصداقی هر یک در 14 فصل بررسی شده است. در مرحله سوم مسئله جعل و تشکیک وجود تبیین گردیده است.