کتاب حاضر، نگاهی است کلی بر خصوصیات عمومی جوامع ایرانی پیش از تاریخ، آمدن آریایی ها به فلات ایران، تشکیل دولت و ملت، شکل پذیری تاریخی اجتماعات ایرانی، فرهنگ روستا، مشخصه های فرهنگی زندگی شهری و عشایری، ادغام پذیری، نهاد خانواده، طبقات اجتماعی، مشروعیت سیاسی ـ اجتماعی حکام، روابط شاه با جامعه، مقاومت های ملی، عیاران، خانقاه ها و مجامع اهل طریق، خصوصیات فرهنگ و تمدن ایرانی سلسله ها و اقوام و نژادها .فصل پایانی کتاب را می توان نوعی جمع بندی از فصول گونه گون کتاب دانست .نویسنده عمده ترین خصوصیات روح ایرانی این را چنین معرفی می کند” :پیوستگی، جاذبه و دافعه، قابلیت تلفیق و تطبیق با امور و اتفاقات غیر مترقبه، ترقی خواهی، خصیصه اطاعت از روسا، اخلاقی ماندن، مذهبی بودن، قهرمان دوستی، و جمال گرایی .”