شرح و بررسی تفصیلی و نقادانه مکاتب و روش‌های تفسیری و آثاری از این دست می‌باشد و جلد حاضر، به گونه‌هایی از تفسیر اجتهادی، مانند تفسیر اجتهادی، روایی، ادبی و علمی، در هفت فصل و با رویکردی آموزشی، پرداخته است. منظور از مکاتب تفسیری، نظریه‌های مختلف مفسران در چگونگی تفسیر قرآن کریم است. طبق این معنا، مکتب تفسیری از روش تفسیری جدا بوده و شامل آن نیست.در این اثر، پس از نقد و برسی هر مکتب، برخی کتاب‌های تفسیری رمبوط به آن نیز براساس معیار و قواعد تفسیری مبین در روش‌شناسی تفسیر آن، بررسی و نقد شده است.