سرزمین واقع در میانه‌ی رودهای جیحون و سیحون و کناره‌های آن تا کوهپایه‌های هندوکش را آسیای مرکزی می‌نامند، که امروزه بخش‌هایی از کشورهای افعانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و… را شامل می‌شود. بسیاری از محققان برآنند که این ناحیه خاستگاه آریایی‌های نخستین پیش از مهاجرت به درون فلات ایران بوده است. در این کتاب سرگذشت اقوام ساکن در آسیای مرکزی بررسی شده است که دارای فرهنگ و هنر و سازمان‌های مدنی و اجتماعی برجسته بوده‌اند. نویسنده کوشیده است تا نوشته‌هایش مبتنی بر پژوهش‌های اصیل ولی بی‌تعقید و تا حدود ممکن درخور سلیقه‌های مختلف باشد. وی با درنظر گرفتن جنبه‌های پژوهشی مانند باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، جامعه‌شناسی، سکه‌شناسی، دین‌شناسی قبایل قدیمی، سرزمین‌های وسیع چین و سیبری، شبه قاره‌ی هند و ایران باستان تمامی منطقه‌ی عظیم آسیای مرکزی را مورد مطالعه قرار داده است. نویسنده چگونگی بررسی گسترش فرهنگ باستانی ایران را با نگاه به سرزمین‌های بزرگ شبه قاره‌ی هند و چین، حضور و حدود تاثیر فرهنگ و تمدن ایران باستان را در گستره‌ی آسیای مرکزی بازگو می‌کند. وی معتقد است در حال حاضر ملل آسیای مرکزی، اعم از ایرانی زبان و ترک زبان، دارای یک فرهنگ، یک دین و یک رشته ارزش‌های اجتماعی و سنت‌ها هستند و تنها زبان، عامل جداکننده‌ی آن‌ها از یک‌دیگر است. نویسنده در صدد است تا با بررسی گذشته به تشریح حال کمک کند. به همین دلیل رخدادهای تاریخی منطقه در دوره‌های مختلفی چون عصر پیش از تاریخ، هخامنشیان، عصر هلنیسم، دولت یونانی ـ باکتریایی، پارت‌ها، کوشانیان، سغدیان، عصر خلفا و خاقان‌ها را بررسی کرده و به مسائل دیگر به خصوص مذاهب و آداب و رسوم نیز توجه دارد.