در بخش اول، فهرستی از فرصت ها و تهدیدهای پیش روی حوزه و دین پژوهی و تبیین دین در عصر حاضر ارائه شده است. بخش دوم کتاب تبیین سه رویکرد موجود(متجمد سنتی اندیش، متجدد نوگرا و مجدد نواندیش) را در زمینه مقابله با تهدیدها و مواجهه با فرصت ها، خاصه مسئله مهم تحول حوزه بر عهده گرفته است. بخش سوم اثر به تبیین اجمالی نظریه (آموزش پرورش مآل) که مبنای نظام علمی پیشنهادی راقم است، می پردازد. بخش چهارم ـ که بخش اصلی و محوری اثر را تشکیل می دهد، ضمن تبیین بایستگی و بایسته های تأمین نصاب مطلوب در زمینه ارکان سه گانه نهاد حوزه، ابعاد چهارگانه معرفتی، معنوی، مهارتی و هویتی و عرصه های ده گانه ذیل آن ها را مشخص کرده و نصاب های لازم التحصیل را برای تربیت طلبه طراز بیان داشته است.