کتاب حاضر، با هدف ارائة مجموعه‌ای از الگوهای نظری برای تشریح تحوّلات سیاسی و اجتماعی جوامع نفت‌خیز به رشتة تحریر در آمده است. نگارنده در این اثر، بر پایة رویکرد نهادگرایی جدید، در حدود بیست دیدگاه مختلف دربارة نفت و سیاست را بررسی کرده و آثار رانت‌های معدنی و نفتی برحوزه‌های مختلف زندگی اجتماعی را در کشورهای در حال توسعه مورد مطالعه قرار داده شده است. مطالب اثر در هفت فصل تنظیم شده که طی آن، محورهایی چون: تشریح رویکردهای نظری رایج در بررسی مسائل نفت و سیاست در کشورهای در حال توسعه، تشریح نهاد دولت و روندهای شکل‌گیری آن در جوامع نفت‌خیز، بررسی بحران و بی‌ثباتی در دولت های نفتی، مطالعات کمّی دربارة امکان یا امتناع‌گذار به دموکراسی در این دولت‌ها و… مطرح شده است.