حکیم سبزواری، گذشته از شرح دقیق و بیانِ دلنشینِ حکمت صدرایی و فروگشودن مشکلات آن و تداوم بخشیدن به این حکمت و به طوکلی، حکمت اسلامی، از رهگذرِ نگارشِ آثارِ فراوان و پرورشِ شاگردان بسیار، در بسیاری از مسائل فلسفی نوآوری های قابل توجهی نیز دارد؛ و اگر بناست سهم این حکیم، افزون بر «تداومِ» فلسفه اسلامی، در «تکاملِ» آن نیز معلوم شود و نیز اگر بناست سیر تاریخیِ آن مسائل تا به امروز به درستی شناخته آید، باید هر کدام از آن نوآوری ها را به تفصیل معرفی و تحلیل و بررسی کرد. در این کتاب، نوآوری های حکیم سبزواری به پنج گروه تقسیم شده و در طی فصولی در بخش های پنج گانه کتاب (هستی شناسی، خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی، و علم شناسی)، مورد بحث قرار گرفته است. در پرداختن به هر یک از نوآوری های یادشده، از الگوی «گزارش»، «تحلیل»، و «نقد» با رویکردی تعلیمی پیروی شده و البته پیش از آن، کوشش شده تاریخچه ای از مسئلۀ مورد بحث به دست داده شود.