ظهور «نومعتزلیان» به دنبال چالش‌های بسیاری رخ داد که با پایان دولت عثمانی و حضور دول غرب در شرق همراه بود. این اندیشه از ابتدا به دنبال پاسخ برای پرسشی فراگیر زیر عنوان «علل عقب‌ماندگی اسلامی» بود. نومعتزلیان به جنبه‌های علمی و کاربردی اسلام، در حیات فردی، اجتماعی و سیاسی تاکید دارند و پیوسته بر پیوند بین عقل و وحی اشاره دارند. آنها اصل «توحید» و «عدل» را بسیار مهم دانسته و بر دو آموزة اختیار در مقابل جبر و حسن و قبح عقلی در مقابل حسن و قبح شرعی توجه دارند. نومتعزلیان معتقدند باید به تاریخ و قرائت تاریخی در شکل‌گیری علوم اسلامی توجه کرد. کتاب حاضر، حاوی چهار گفت‌وگو با پروفسور حسن صنفی، پرفسور محمد ارکون، پرفسور حامد ابوزید و پرفسور عابد الجابری دربارة آراء و افکار نومعتزلیان عرب است.