انسان کامل، نقطه شروع و پایان تکوین و تشریع است و افتتاح و اختتام نظام عالم به او وابسته است. وی آیینه تمام نمای اسماء و صفات حق‌تعالی است و مصداق دقیق قبول کننده بار امانت الهی است. این امانت الهی که تمامی موجودات از قبول آن سر باز زدند، همان «ولایت» است. در نظرگاه دینی، ولایت مهم‌ترین رکن ایمان دانسته شده و آیات و روایات بسیاری به تبیین چیستی، چگونگی و مراتب آن می‌پردازد. نوشتار حاضر، به تبیین و بررسی مباحث ولایت در نظر دو عارف برجسته شیعی یعنی سیدحیدر آملی، که در قرن هشت هجری می‌زیسته، و حضرت امام خمینی(ره) اختصاص دارد. کتاب، در سه فصل تنظیم شده و فصل اول، به بررسی معناشناسی ولایت اختصاص دارد. در فصل دوم به ضرورت وجود انسان کامل و بیان ویژگی‌ها و مقامات او پرداخته شده و در فصل سوم، نگارنده، به تحلیل ولایت انسان کامل در دو قوس نزول و صعود و نیز اقسام ولایت انسان کامل پرداخته است.